Kada želite da vidite stvarni život nekog grada najbolje je da odete na gradsku pijacu, tamo se sreću ljudi različitog socijalnog statusa. Na pijaci su svi isti, došli su po ono šta im treba, a što će sigurno na jednoj od pijaca naše prestonice i pronaći.
Predstavljamo vam beogradske pijace.
Istorijat
Prva beogradska pijaca pod imenom „Svetog Andreje“ nastala je 1824. godine u blizini puta za Stambol, na Studentskom trgu, tadašnjem centru društvenog života. Na njoj je prema dogovoru Srba i Turaka, svako mogao da iznese svoje proizvode, pa je uskoro „Velika pijaca“ postala glavno mesto za trgovinu u Beogradu. Osim ove, u gradu su postojale i pijace „Cvetni trg“, Riblja, Stočna, Žitna pijaca u Zemunu i pijaca na Senjaku. 1926. godine Gradska uprava zatvara „Veliku pijacu“ i otvara tri nove: „Zeleni venac“, „Kalenić guvno“ i „Jovanova pijaca“. Kako se broj stanovnika Beograda povećavao, otvarale su se i nove pijace- „Smederevski đeram“, pijace na Dušanovcu, Voždovcu i Karaburmi. Danas u Beogradu postoje 32 pijace na 165.000 m2 koje su prema eksluzivnosti lokacije podeljene na: ekstra, prvu, drugu i treću zonu. Istorija beogradskih pijaca je istorija Beograda koju JKP „Gradske pijace“ žele da sačuvaju ali i da prilagode potrebama vremena u kome živimo.
Kalenić
Najveća i sigurno najpoznatija beogradska pijaca, Kalenić, smeštena je u središtu najmanje gradske opštine Vračar. Nalazi se na uglu ulica Njegoševe i Maksima Gorkog. Izgrađena 1926. godine na Kalenića guvnu, jednom od brojnih zadužbina beogradskog bogataša i dobrotvora Vlajka Kalenića. Ova danas nabolje snabdevena i najpopularnija pijaca u prestonici je mesto gde pazare ne samo stanovnici Vračara, već i oni iz ostalih delova grada. Zakupci tezgi su poljoprivredni proizvođači, a prodajno mesto na Kalenića pijaci se prenosi sa kolena na koleno. Pijaca je poznata po kvalitetenoj ponudi voća i povrća i mlečnih proizvoda. U letnjim mesecima izuzetna je ponuda bostana, a mušterije ovde dolaze i po prirodni bagremov i livadski med.
Skadarlija
Pijacu je osnovao i držao čuveni jevrejski trgovac Bajloni, po kome je i dobila naziv koji i danas koriste mnogi Beograđani, bez obzira što je 1946. godine pijaca službeno promenila naziv u „Skadarlija“. Izgrađena je između dva svetska rata, u to vreme je radila kao „kvantaš“ i roba se prodavala na veliko. U istoriji ove beogradske pijace ostaće upamćena i stara kafana „Šaran“, u kojoj su trgovci proslavljali dobre pijačne dane. Ova pijaca je izuzetno značajna za žitelje opštine Stari grad, ali ne samo za njih, jer se procenjuje da se na ovoj, najvećoj pijaci u centru grada, snabdeva oko 100.000 potrošača. Asortiman proizvoda, kao i lokaliteti sa kojih proizvodi stižu, su raznoliki.
Zeleni Venac
Prva skupština piljara Srbije održana je na Zelenom vencu davne 1918. godine. Kada je dve godine kasnije na ovom mestu izgrađena pijaca, za ono vreme vrlo moderna, narod ju je prozvao „kraljicom pijaca“. Prostor koji je obuhvatala pijaca „Zeleni venac“ je prostor današnje autobuske stanice gradskog prevoza. Roba je ovde dopremana zaprežnim kolima, dok su imućniji prodavci svoje proizvode dovozili kamionima. Tezge su u to vreme bile drvene, a pravili su ih sami prodavci. Ovde su decenijama dolazili prodavci i kupci iz svih krajeva zemlje. Zbog jedinstvenog arhitektonskog rešenja čitav kompleks pijace „Zeleni venac“ proglašen je spomenikom kulture od posebnog značaja.
Početkom 2007. godine, uz pomoć Grada Beograda, pijaca je potpuno rekonstruisana. Pored izgrađene hale za mlečne proizvode, javne garaže i lokala, prostor za prodaju voća i povrća je natkriven transparentnom nadstrešnicom i klimatizovan. Danas je pijaca „Zeleni venac“ jedna od najmodernijih zelenih pijaca na Balkanu.
Palilula
Ova beogradska pijaca na današnjem mestu postoji više od šezdeset godina. Formirana je spontanim okupljanjem seljaka koji su robu prodavali sa drvenih tezgi, da bi one pre tridesetak godina bile zamenjene modernijim. U to vreme poljoprivredni proizvođači su na ovom mestu prodavali isključivo mleko, sir i kajmak, da bi potom počeli da donose voće i povrće. Iako važi za jednu od najskljupljih gradskih pijaca, proizvođači koji na njoj trguju, važe za najpoštenije u gradu i već godinama imaju stalne mušterije iz komšiluka.
Beograđani su veoma vezani za svoje pijace, a stariji stanovnici godinama unazad odlaze kod istih prodavaca. Početkom jeseni na tezgama dominiraju paprika, paradajz, patlidžan, kupus i ostali „vitamin za poneti“. Baš u to vreme police u špajzu Beograđanki počinju da se prazne i vešte domaćice kreću u obnavljanje svoje ostave novom zimnicom. Pod zimnicom podrazumeva se sve što se upotrebljava za jelo u domaćinstvu, a nije dostupno tokom cele godine, počev od svežeg graška i jagoda, pa do kompota od dunja i kiselog kupusa. Ljubav, tradicija i posebno čuvani rituali i recepti su znamenje svake porodice. Iako će vas svaka domaćica sa zagonetnim smeškom pogledati kada je upitate za recept, svi se slažu u jednom: pravila za stavljanje zimnice su ispravne tegle i kvalitetno voće i povrće koje ćete na jednoj od beogradskih pijaca zasigurno pronaći.
Beogradske pijace – drugi deo.
Autor: Snežana Tomić
U saradnji sa Turističkom organizacijom Beograda.
